نکوهش پایمال کردن حقوق دیگران

نکوهش پایمال کردن حقوق دیگران

خـداونـد متعال ، خود (حق ) است و آفرینش را نیز بر اساس (حق ) استوار کرده ، دینش نیز دین حقّ است و پیامبرش را هم به حق فرستاده است . 1
بـر ایـن اسـاس ، انـسان در یک نظام کاملاً به حق آفریده شده و داد و ستدهاى فکرى وعملى او و ارتـبـاطـش بـا خـدا، خـود و سـایـر پـدیـده هـا بـایـسـتـى بـر مـحـور حـقّ قـرار گـیـرد، بـه باطل نگراید، یاوه نگوید، بیهوده کارى نکند و از محور حق منحرف نگردد چرا که آن سوى حق ، جز گمراهى ، حیرانى ، از دست دادن سرمایه زندگى و نگون بختى نخواهد بود؛...فَماذا بَعْدَ الْحَقِ اِلاّ الضَّلالُ... 2
و بعد از حقیقت جز گمراهى چیست ؟
بـه هـمـان نـسـبـت کـه در اسـلام بر رعایت حقوق ، پافشارى شده ، نادیده انگاشتن حق مردم ، با عناوین تکان دهنده اى ، سخت ، مورد نکوهش قرار گرفته است ، از جمله :
1ـ گناه کبیره است ؛ امام باقر(ع ) ضمن شماره کردن گناهان کبیره مى فرماید: وَ حَبْسُ الْحُقُوقِ مِنْ غَیْرِ عُسْرٍ 3 نپرداختن حقوق مردم با وجود توانایى (گناه کبیره است ).
2ـ سـبـک شـمـردن دیـن است ؛ رعایت حقوق مردم ، با بسیارى از احکام دینى رابطه مستقیم دارد که اگـر کـسـى آنـهـا را مـراعـات نـکـنـد در واقـع ، مـسـائل دیـنـى را نـادیده انگاشته است . به همین دلیل ، حضرت صادق (ع ) مى فرماید: مَنْ عَظَّمَ دینَ اللّهَ عَظَّمَ حَقَّ اِخْوانِهِ وَ مَنِ اسْتَخَفَّ بِدینِهِ اسْتَخَفَّ بِاِخْوانِهِ 4
هـر کـس دیـن خـدا را بـزرگ شمارد، حقوق برادرانش را نیز، بزرگ دارد و هر کس دین او را سبک شمارد، [حقوق ] برادرانش را نیز سبک مى شمارد.
3ـ سبب خوارى است ؛ امام صادق (ع ) فرمود: تَرْکُ الْحُقُوقِ مَذَلَّةٌ 5
پایمال کردن حقوق ، سبب خوارى است .
4ـ برکت روزى را مى برد؛ رسول گرامى اسلام (ص ) فرمود:  ... مـَنْ حـَبـَسَ عـَنْ اَخـیـهِ الْمـُسـْلِمِ شـَیـْئاً مـِنْ حـَقِّهِ حـَرَّمَ اللّهُ عـَلَیـْهِ بـَرَکـَةَ الرِّزْقِ اِلاّاَنـْ یَتُوبَ 6
هـر کـس چـیـزى از حـقوق برادر مسلمانش را از او باز دارد، خداوند برکت روزى را بر او حرام مى کند. مگر اینکه توبه کند.
5ـ در روز قیامت از آن بازخواست مى شود؛ رسول اکرم (ص ) فرمود: اِنَّ اَحـَدَکـُمْ لَیـَدَعُ مـِنْ حـُقـُوقِ اَخـیـهِ شـَیـْئاً فـَیـُطـالِبـُهُ بـِهِ یـَوْمَ الْقـِیـامـَةِ فـَیـُقـْضـى لَهُوَ عَلَیْهِ7
هـمانا یکى از شما اداىِ بخشى از حقوق برادرش را ترک مى کند و او حقش را در روز قیامت از وى طلب مى کند و در آنجا به نفع طلبکار و زیان بدهکار، حکم خواهد شد.
6ـ سـبـب ورود بـه دوزخ است ؛ ضایع کننده حقوق مردم ، در صورتى که توبه نکند و بر کار زشـت خـویـش اصـرار ورزد، بـه دست خود سرنوشتش را تباه ساخته و فرجام خویش را در دوزخ قرار داده است ؛ پیشواى ششم در این باره مى فرماید:
هـر کـس ، مـؤ مـنـى را از حـقـش بـاز دارد، خـداونـد او را در روز قـیـامـت ، پـانـصـد سـال سـر پـا نگه مى دارد و در این مدت ، عرق [از بدن ] او جریان دارد، سپس ‍ جارچى از سوى خـداى بـزرگ اعـلام مـى کـنـد (ایـن سـتـمـگـرى اسـت کـه حـق خـدا را ادا نکرده است ) آن گاه مدت چهل سال دیگر توبیخ مى شود و در نهایت به دوزخ مى رود! 8

 1 ـ انعام (6)، آیه 62، نمل (27)، آیه 3، بقره (2)، آیه 2 و 119 و... .
 2 ـ یونس (10)، آیه 32

 3 ـ بحارالانوار، ج 10، ص 229.
 4 ـ همان ، ج 74، ص 278.
 5 ـ همان ، ج 78، ص 242.
 6 ـ وسائل الشیعه ، ج 18، ص 237.
 7 ـ همان ، ج 8، ص 550.
 8 ـ بحارالانوار، ج 68، ص 377.