آیا سجده براى خدا بود یا آدم ؟

سوره مبارک بقره  آیه  34 :  وَإِذْ قُلْنَا لِلْمَلََّئِکَةِ اسْجُدُواْ لاَِدَمَ فَسَجَدُوَّاْ إِلا إِبْلِیسَ اءَبَى وَ اسْتَکْبَرَ وَکَانَ مِنَ الْکَا فِرینَ.
و هنگامى که به فرشتگان گفتیم براى آدم سجده کنید، همگى سجده کردند جز ابلیس که سر باز زد و تکبّر کرد، و از کافران گردید.

شک نیست که سجده به معنى پرستش براى خدا است ، چرا که در جهان هیچ معبودى جز خدا نیست ، و معنى توحید عبادت همین است که غیر از خدا را پرستش نکنیم .اما داستان سجده ملایک به آدم چگونه قابل تفسیر خواهد بود ؟
- سجده بر آدم چون به فرمان خدا بود، در واقع بندگى و عبودیت خداست.  زیرا عبادت واقعى ، عملى است که خداوند بخواهد، نه آنکه طبق میل ما باشد. ابلیس حاضر بود قرن ها سجده کند، ولى به آدم سجده نکند.- سجده براى آدم نه تنها به خاطر شخص او، بلکه به خاطر نسل و اولاد او نیز بوده است . چنانکه در جاى دیگر مى فرماید: (خلقناکم ثمّ صوّرناکم ثمّ قلنا للملائکة اسجدوا لاءدم ) امام سجادعلیه السّلام مى فرماید: رسول خداصلّى اللّه علیه و آله فرمود: سجده بر آدم به خاطر ذرّیه و نسل او بود.- سجده بر آدم نه به خاطر جسم او، بلکه به خاطر روح الهى اوست . (فاذا سوّیته و نفخت فیه من روحى فقعوا له ساجدین )

- فرشتگان براى آدم سجده پرستش نکردند، بلکه سجده براى خدا بود ولى بخاطر آفرینش چنین موجود شگرفى .

 - سجده براى آدم کردند اما سجده به معنى خضوع نه پرستش . - در این میان نظر قابل توجه را استاد آیت الله نکونام از مدرسین برجسته حوزه علمیه قم در درس تفسیر شان ، ارایه نموده است . ایشان می فرمایند : اصولا سجده بر اساس  احترام ناشی ازکمال صورت می گیرد ، کمال که بعد از سنجش یا امتحان بدست آمده باشد . دستور خدا وند به ملایک برای سجده به آدم (ع) ، بر این اساس صورت گرفت .

از سوی هم سجده از نوامس الهی محسوب نمی گردد تا به غیر از خدا جاییز نباشد. بنا بر این سجده  ملایک به دستور خدا به آدم ، سجده از روی احترام و تکریم مقام آدمی بود نه سجده عبادی که مخصوص خدا وند است.( والله اعلم)