آثار ترک عبادت

بى اعتنایى به دستورات خدا وترک عبادت ، عواقب ناگوار و زیانهاى فراوان در پى دارد، که هم در دنیا و هم در آخرت گریبانگیر انسان مى گردد.
 زیـانهاى دنیوى ترک عبادت را مى توان به چند قسم تقسیم کرد که بعضى از آنها عبارتند از:
1ـ قـسـاوت قـلب : تـرک رابـطـه بـا خدا سنگدلى و قساوت قلب در پى دارد. در قرآن نیز این گونه افراد مورد لعنت قرار گرفته اند.
2ـ خـود فـرامـوشـى : کسى که عبادت خدا را ترک نماید خدا هم او را به خودش واگذار مى کند، بطورى که حتى خودش را هم از یاد مى برد.
3ـ غـم و غـصـه و پـریـشـانـى خاطر: زندگى سخت همراه با اندوه و مشقت و مشکلات ،از زیانهاى دورى ازخـداسـت . کـسـانـى سـعادتمند وپیروزند که خدا را درتمام ابعاد زندگى شان حاضر و ناظر ببینند و رضایت او را جلب نمایند.
همچنان تـرک عـبـادت و انجام ندادن واجبات در جهان پس از مرگ نیز آثار و زیانهاى فراوان دارد: در قبر مورد شکنجه قرار مى گیرد؛ در قیامت رسوا و سرافکنده و در نهایت با شیطان در قعر جهنم وارد مى شود.

دروغ

دروغ

حضرت پیغمبر - صلى الله علیه و آله - فرمود که: «هرگاه مؤمنى بدون عذر شرعى،دروغ بگوید، هفتاد هزار فرشته بر او لعنت مى‏کنند.و از دل او تعفن و گندى بلندمى‏شود و مى‏رود تا به عرش مى‏رسد.و خداى - تعالى - به سبب آن دروغ، گناه هفتادزنا بر او مى‏نویسد، که آسان‏ترین آنها زنائى باشد که با مادر خود کرده‏باشد» . ⁽²⁾

و از آن سرور پرسیدند که: «مؤمن، جبان است؟ فرمودند: بلى.عرض کردند: بخیل‏است؟ فرمود: بلى.عرض شد که: دروغگو است؟ فرمود: نه‏» . ⁽³⁾

و فرمود که: «دروغ، روزى آدمى را کم مى‏کند» . ⁽⁴⁾

و نیز از آن بزرگوار مروى است که: «واى بر آن کسى که سخن گوید به دروغ، تاحاضران را بخنداند.واى بر او واى بر او واى بر او» . ⁽⁵⁾

و فرمود: «گویا مردى به نزد من آمد و گفت: برخیز.برخاستم با او روانه شدم تارسیدم به دو نفر، یکى نشسته بود و دیگرى ایستاده، در دست او قلابى از آهن بود آن‏را فرو مى‏برد به یک طرف سر او و مى‏کشید تا به شانه او مى‏رسید، بعد از آن بیرون‏مى‏آورد به طرفى دیگر فرو مى‏برد.من گفتم این چه عمل است؟ گفت: این مرد نشسته‏مردى است دروغگو، که به این نحو در قبر، عذاب مى‏شود تا روز قیامت‏» . ⁽⁶⁾

و فرمود: «شما را خبر دهم به بزرگترین گناهان کبیره، و آن شرک به خدا، و عقوق‏والدین، و کذب است‏» . ⁽⁷⁾

و حضرت امیر المؤمنین - علیه السلام - فرمود که: «بنده‏اى مزه ایمان را نمى‏یابد تادروغ را ترک کند، خواه دروغ از روى شوخى و هزل باشد یا از جد» . ⁽⁸⁾

و حضرت امام محمد باقر - علیه السلام - فرمود که: «خداى - تعالى - از براى بدى،قفلها قرار داده است، کلید این قفلها شراب است، و دروغ بدتر است از شراب‏» . ⁽⁹⁾

و فرمود که: «دروغ، خراب کننده بناى ایمان است‏» . ⁽¹⁰⁾

و از حضرت امام حسن عسکرى - علیه السلام - مروى است که: «جمیع اعمال خبیثه‏در خانه‏اى است و کلید آن خانه دروغ است‏» . ⁽¹¹⁾

و مخفى نماند که: بدترین انواع دروغ، دروغ بر خدا و رسول و ائمه - علیهم السلام - است، یعنى: کسى مساله‏اى گوید که: مطابق با واقع نباشد، یا حدیثى‏دروغ نقل کند و امثال اینها.

و همین قدر در مذمت دروغ بر ایشان کافى است که: «روزه را باطل مى‏کند» . ⁽¹²⁾ و باعث وجوب قضا و کفاره مى‏شود بنابر اقوى، همچنان که در کتب فقهیه آمده است.

1. نحل، (سوره 16)، آیه 105.

2. جامع السعادات، ج 2، ص 322.

3. بحار الانوار، ج 72، ص 262، ح 40.

4. کنز العمال، ج 3، ص 623، خ 8220

5. بحار الانوار، ج 72، ص 235، در بیان ح 2.و کنز العمال، ج 3، ص 621، خ 8215.

6. محجة البیضاء، ج 5، ص 241.و احیاء العلوم، ج 3، ص 117.

7. محجة البیضاء، ج 5، ص 242.و احیاء العلوم، ج 3، ص 118.

8. کافى، ج 2، ص 340، ح 11.

9. کافى، ج 2، ص 338، ح 3.

10. کافى، ج 2، ص 339، ح 4.

11. بحار الانوار، ج 72، ص 263، ذیل ح 46.

12. کافى، ج 2، ص 340، ح 9.

کلید قفل گناهان

حضرت امام حسن عسکرى(ع) امام یازدهم مى‏فرماید:
«جُعِلَتْ الْخَبَائِثُ کُلُّها فی بیتٍ واحِدٍ و جُعِلَ مِفْتاحُها الْکِذْبُ؛(جامع الاخبار، ص 418)
زشتى‏ها را در خانه‏اى گذاشته‏اند و دروغ را کلید آن خانه قرار داده‏اند.»کسى که با دروغ سر و کارى نداشته باشد، از خطر گناهان به دور است و به نیکو کارى نزدیک مى‏باشد، ولى هنگامى که با دروغ آشنا شد، درهاى گناهان به رویش گشوده مى‏شود و در سیاه‏چالِ بدبختى خواهد افتاد و گاه چنان در آن جا مسکن خواهد گزید که بیرون شدنش بسیار دشوار خواهد بود.

مبارزه با دروغ

اگر کسی اعتقاد به خدا و رسول، و ایمان به روز جزاداشته باشد، باید از دروغ اجتناب کند و خود را از آن نگهدارد.  راه خلاصى از آن، این است که: پیوسته آیات و اخبارى که در مذمت آن‏رسیده در پیش نظر خود داشته‏باشد و بداند که: دروغ گفتن، باعث هلاکت ابدى و عذاب اخروى است.پس از آن، ملاحظه نماید که هر دروغگویى ازنظرها ساقط، ودر دیده‏ها خوار و بى‏اعتبار، و احدى اعتناء به سخن او نمى‏کند، و پست و ذلیل و خوارمى‏ باشد.

راستى کن که راستان رستند

در جهان راستان قوى دستند

ریشه دروغ ؛ پستى روح

رسول خداصلى الله علیه وآله فرمود: " لایکذب الکاذب‏الا من مهانة نفسه"   دروغ گویى از پستى روح ریشه مى‏گیرد. *

دروغ گو چنین مى‏پندارد که بى ارزش بودن خود را مى‏تواند به وسیله سخن‏دروغ جبران کند! دانا احتیاج به دروغ گویى ندارد، چون داراى دانش است.شایستگان، احتیاج به دروغ گویى ندارند، چون شایستگى دارند. ثروتمند نیازى به‏دروغ گویى ندارد، چون مال و منال دارد. دارندگان فضیلت، دارندگان قدرت،احتیاجى به دروغ گفتن ندارند، چون فضیلت دارند، قدرت دارند. عطر خودش‏مى‏بوید، نیازى به ستودن عطار نیست، وقتى به ستودن عطار، نیازمند مى‏باشد که فاقدبوى خوش باشد.

دروغ گو، چون فاقد دانش است مى‏خواهد نقص خود را به وسیله ادعاى دروغ‏جبران کند، چون فاقد شایستگى است; به دروغ مى‏خواهد خود را شایسته بنمایاند،چون فاقد ثروت است، چون فاقد فضیلت است، چون فاقد قدرت است، مى‏خواهداین خلا خود را به وسیله دروغ پر کند. لاف زدن، نشانه دست‏خالى بودن است.توپ زدن نشانه بى عرضگى است.

راست گویى نشانه درست کارى است و دروغ گویى نشانه بى لیاقتى و خیانت‏کارى. امیر المؤمنین فرمود:  «الصدق امانة و الکذب خیانة"   راست گویى درستى است و دروغ گویى نادرستى.** 

* - مستدرک الوسائل، ج 9، ص ، ح 10282

** - غررالحکم، ج‏1، ص‏13

دروغ؛ بیماری فراگیر

دروغ، گناهى است‏بزرگ و کلید گناهان مى‏باشد و از نظر ارتکاب، آسان‏ترین گناه است وهمه‏کس در خطر آن، قرار دارد.

بسیارى از گناهان را هر کسى نمى‏تواند مرتکب شود، ارتکابش شرایطى لازم دارد، ولى دروغ‏را ناتوان‏ترین اشخاص و بى شعورترین آن‏ها در بیش‏تر اوضاع و احوال مى‏تواند مرتکب گردد; ازاین رو شایستگى دارد که بیش از گناهان دیگر، مورد بحث قرار گیرد، چون خطر ارتکابش بیش ازگناهان دیگر مى‏باشد.

آیا مى‏شود با این گناه شوم، مبارزه کرد؟ آیا مى‏توان، این میکرب خطرناک را، تا اندازه‏اى، ازپیکر جامعه دور کرد؟ . در این نوشتار که با استفاده از دروس تفسیر حضرت آیت الله العظمی نکونام و کتاب دروغ مرحوم آیةالله سید رضا صدر(1300-1373) و برخی دیگر از کتب اخلاق تهیه شده است . سعی بر معرفی انواع دروغ و راه های مقابله با این مرض خطر ناک داریم . راهنمای دوستان برای بربار شدن این نوشته خالی از لطف نخواهد بود.

محمدی – 23/8/1388

دروغهاى حرامى که مردم در آنها سهل انگارند

و از جمله دروغهاى متعارف که از گناهان شدیده، و غائله آن عظیم است آن است‏که مى‏گویند: خدا مى‏داند که چنین است.و حال اینکه مى‏داند که چنین نیست و خداخلاف آن را مى‏داند.

و از عیسى بن مریم منقول است که: «این اعظم گناهان است در نزد خدا» .

و در بعضى روایات رسیده است که: «چون بنده، خدا را گواه گیرد بر امر خلاف‏واقعى، خداوند عالم گوید: از من ضعیف‏ترى نیافتى که مرا بر این امر دروغ، شاهدآوردى‏» 

و از جمله انواع دروغ، بلکه شدیدترین و بدترین آنها شهادت دروغ است.وحضرت رسول - صلى الله علیه و آله - کسى را که شهادت دروغ بدهد با بت‏پرست‏مساوى قرار داد» 

و از آن جمله، یاد نمودن قسم دروغ است.

و حضرت رسول خدا - صلى الله علیه و آله - فرمودند: «کسى که متاع خود را به‏قسم دروغ بفروشد، از جمله کسانى است که خداى - تعالى - در روز قیامت‏با او سخن‏نمى‏گوید.و نظر رحمت‏بر او نمى‏افکند.و عمل او را قبول نمى‏کند» 

بلکه قسم بسیار خوردن راست، مذموم است.و نام بزرگ «ملک علام الغیوب‏» را به‏سبب هر چیز جزئى حقیر در میان آوردن، سوء ادب است.

و در حدیثى وارد است که: «خداى - تعالى - فروشنده را که بسیار قسم خورد دشمن‏دارد» .

و از احادیث مستفاد مى‏شود که: «قسم بسیار خوردن، باعث تنگى روزى‏و فقر مى‏گردد» .

دروغ چیست؟

دروغ، سخن بر خلاف حقیقت است و دروغ گو کسى است که بر خلاف حقیقت،خبرى مى‏دهد.

شما اگر گرسنه باشید و به منزل دوست‏خود بروید، او براى شما غذا بیاورد، شمابگویید من سیر هستم، این سخن دروغ است، چون بر خلاف حقیقت است; شما نیزدروغ گو هستید، زیرا بر خلاف حقیقت‏خبر داده‏اید.

کم را بیش گفتن یا بیش را کم گفتن، دروغ است و گوینده‏اش دروغ گومى‏باشد، چنان که بود را نبود و یا نبود را بود خبر دادن دروغ گویى مى‏باشد و نیزبد را خوب و خوب را بد یا کوچک را بزرگ و بزرگ را کوچک خواندن، دروغ‏خواهد بود.

و دروغ از جمله گناهان کبیره، بلکه قبیح‏ترین گناهان و خبیث‏ترین آنها است.صفتى‏است که: آدمى را در دیده‏ها خوار، و در نظرها بى‏وقع و بى‏اعتبار مى‏سازد.و سرمایه‏خجالت و انفعال، و باعث دل شکستگى و ملال.سبب و اساس ریختن آبرو در نزد خلق‏خدا، و باعث‏سیاه‏روئى دردنیا و عقبى است.