مشق عاشقی
اى که عاشق نئى ، حرامت باد * زندگانى که مى دهى بر بادمشق عاشقی
اى که عاشق نئى ، حرامت باد * زندگانى که مى دهى بر بادقطره و دریا
امام علی (ع) : وَما اَعْمال‌ُ البِرِّ کُلِّها وَالجِهادِ فی سَبیل‌ِ اللّه‌ِ عِنْدَالاَمْرِ بِالْمَعْروف‌ِ وَالنَّهْی‌ِ
عَن‌ِ المُنْکَرِ اِلاّکَنَفْثَة‌ٍ فی بَحْرٍ لُجِّی‌ٍّ. (نهج‌البلاغه ـ حکمت 374)
همه کارهای نیک و جهاد در راه خدا در مقایسه با امر بمعروف و نهی‌از منکر، جز به مانند
آب دهان در برابر دریای بیکران، نمی‌باشد.
... به راستی چه کاری از میان همة کارهای نیک، بیشترین و برترین ارزش‌را داراست؟ و چه کسی می‌تواند آن را ارزیابی کند و در بین کارهای خوب‌بهترین آن را برگزیند؟ البته خوب بودن هر کاری، در گروِ آثار مثبتی است که‌آن کار از خود بجا می‌نهد. این آثار مثبت گاهی جنبة فردی دارد و برای‌تقویت ایمان و تثبیت تقوی و تامین رشد و تعالی معنوی شخص مفید است وگاهی جنبة اجتماعی داشته موجب نجات انسان‌ها از مشکلات معنوی و مادی‌و فراهم‌کردن زمینة سعادت افراد جامعه می‌شود.
پیشوای‌ِ نیکوکاران و امام‌ِ شایستگان، در این عبارت، بهترین و برترین‌اعمال را «امر بمعروف و نهی از منکر» شمرده‌اند، و حتی در مقایسه با «جهادفی‌سبیل‌الله»، امربمعروف و نهی از منکر را به دریای بیکران و عمیق و همة‌کارهای نیک‌ِ دیگر را ـ که جهاد هم یکی از آن‌ها است ـ به آب دهان تشبیه‌کرده‌اند. چگونه نمی‌توان عظمت و بزرگی دریا را به آب دهان سنجید،همانگونه بزرگی و اهمیت امر بمعروف و نهی از منکر را با سایر کارهای‌نیک، نمی‌توان مقایسه کرد.
وظیفة اعضای جامعة اسلامی که ولایت یکدیگررا پذیرفته‌اند این است که مراقب یکدیگر باشند و برای حفظ بهداشت معنوی‌و فرهنگی جامعه، با انگیزه‌ای برخاسته از رافت و رحمت اسلامی و الهی‌یکدیگر را در پیمودن راه خدا و حفظ سلامت جامعه، یاری رسانند که شایدبهترین مصداق «تعاون» همین امر باشد.
قطره و دریا
امام علی (ع) : وَما اَعْمال‌ُ البِرِّ کُلِّها وَالجِهادِ فی سَبیل‌ِ اللّه‌ِ عِنْدَالاَمْرِ بِالْمَعْروف‌ِ وَالنَّهْی‌ِ عَن‌ِ المُنْکَرِ
اِلاّکَنَفْثَة‌ٍ فی بَحْرٍ لُجِّی‌ٍّ. (نهج‌البلاغه ـ حکمت 374)
همه کارهای نیک و جهاد در راه خدا در مقایسه با امر بمعروف و نهی‌از منکر، جز به مانند آب دهان
در برابر دریای بیکران، نمی‌باشد.
... به راستی چه کاری از میان همة کارهای نیک، بیشترین و برترین ارزش‌را داراست؟ و چه کسی می‌تواند آن را ارزیابی کند و در بین کارهای خوب‌بهترین آن را برگزیند؟ البته خوب بودن هر کاری، در گروِ آثار مثبتی است که‌آن کار از خود بجا می‌نهد. این آثار مثبت گاهی جنبة فردی دارد و برای‌تقویت ایمان و تثبیت تقوی و تامین رشد و تعالی معنوی شخص مفید است وگاهی جنبة اجتماعی داشته موجب نجات انسان‌ها از مشکلات معنوی و مادی‌و فراهم‌کردن زمینة سعادت افراد جامعه می‌شود.
پیشوای‌ِ نیکوکاران و امام‌ِ شایستگان، در این عبارت، بهترین و برترین‌اعمال را «امر بمعروف و نهی از منکر» شمرده‌اند، و حتی در مقایسه با «جهادفی‌سبیل‌الله»، امربمعروف و نهی از منکر را به دریای بیکران و عمیق و همة‌کارهای نیک‌ِ دیگر را ـ که جهاد هم یکی از آن‌ها است ـ به آب دهان تشبیه‌کرده‌اند. چگونه نمی‌توان عظمت و بزرگی دریا را به آب دهان سنجید،همانگونه بزرگی و اهمیت امر بمعروف و نهی از منکر را با سایر کارهای‌نیک، نمی‌توان مقایسه کرد.
از دیدگاه حضرت علی(ع)، امربمعروف و نهی از منکر شاخص‌ِ حیات وزنده‌بودن جامعه است. کسی که نفی و انکارِ منکرات و کارهای زشت را ترک‌کرده باشد و نه به دست و نه به زبان و نه به دل منکر را تقبیح و نهی نکند، اومرده‌ای در میان زندگان است و از حیات حقیقی محروم می‌باشد. زیرا با اقامة‌این امر نیک، سایر کارهای نیک و واجبات الهی بپا داشته می‌شود ودستخوش فراموشی و غفلت نمی‌گردد. اما اگر امربمعروف و نهی از منکر درجامعه مطرح نباشد، یکایک کارهای نیک بتدرج محو می‌شود و کارهای‌زشت و ناپسند به تدریج رواج و شیوع می‌یابد. این عمل‌ِ نیک در میان‌ِ همة‌اعمال نیک دیگر، از این خصوصیت برخوردار است که نقش و تاثیر آن درآیندة جامعه و نسل‌های آتیه خود را می‌نمایاند. ممکن است با سستی در امربمعروف و نهی از منکر، جامعة اسلامی‌ِ امروز و نسل کنونی، آسیبی نبینند ودر ظاهر اتفاقی رخ ندهد، اما آیندة جامعه دچار آسیب خواهد شد و زشتی‌هابتدریج ریشه می‌گیرند و نیکی‌ها از صحنة عمل اجتماعی رخت برمی‌بندند.
البته کسانی که امربمعروف و نهی از منکر انجام می‌دهند، اولاً خودشان‌قاعدتاً نیز اهل انجام معروف و ترک منکر هستند که به امر و نهی دیگران‌می‌پردازند، که اگر چنین نباشد مورد لعن و طرد خداوند قرار می‌گیرند و گفتة‌آنان نیز چندان اثر عمیق و ماندگاری نخواهد داشت. ثانیاً با انجام‌ِ امر بمعروف‌و نهی از منکر خودشان هم اهل عمل به معروف و ترک منکر می‌شوند و درحقیقت خودِ امر بمعروف و نهی از منکر برای ثبات و استمرار انجام معروف‌و ترک منکر توسط کسی که به این کار نیک مبادرت می‌ورزد، نقش و تاثیردارد. ناگفته پیدا است که از سویی این کار نیک آن هنگامی نیک است که باتوجه به شرایط و لوازم آن انجام شود وگرنه خدای ناکرده خود به یک «منکر»و «کار زشت» تبدیل می‌شود. و از سوی دیگر وظیفة یک مسلمان این است که‌امر و نهی‌ِ خواهر و برادر مسلمان‌ِ خود را بپذیرد و آن را به عنوان هدیه‌ای ازجانب او تلقی کند. زیرا بهترین دوستان، کسی است که کاستی‌ها و سستی‌های‌دوستش را به او گوشزد کند و وظیفة اعضای جامعة اسلامی که ولایت یکدیگررا پذیرفته‌اند این است که مراقب یکدیگر باشند و برای حفظ بهداشت معنوی‌و فرهنگی جامعه، با انگیزه‌ای برخاسته از رافت و رحمت اسلامی و الهی‌یکدیگر را در پیمودن راه خدا و حفظ سلامت جامعه، یاری رسانند که شایدبهترین مصداق «تعاون» همین امر باشد.
جامعه‌ای که نگرش اعضای آن به امر به معروف و نهی از منکر بیان‌امیرمومنان باشد، امر بمعروف ونهی از منکر را برترین کار نیک می‌داند و درعمل، بدان توجه خواهد داشت و بدین ترتیب، خود را یک گام دیگر به راه‌ِامام خود، نزدیک‌تر خواهد ساخت.
