نخستین ترجمه های قران

قدیمی ‏ترین ترجمه قرآن در عهد رسول‏اللَّه(ص) انجام گرفته است؛ زیرا در نامه‏هاى ایشان به پادشاهان آن روزگاران، مانند نجاشى و مقوقس و خسروپرویز، آیات قرآنى هم بود، و طبعاً ترجمه نامه‏ها و آیات به اطلاع آنان مى‏رسید، و حضرت(ص) این معنا را مى‏دانستند و انکارى نمى‏فرمودند. دیگر این‏که عده‏اى از ایرانیان از سلمان خواسته بودند که سوره حمد (و بعضى آیات قرآنى) را براى آنان به فارسى ترجمه کند و او چنین کارى انجام داده بود از جمله بسم اللَّه الرّحمن الرّحیم را به «به‏نام یزدان بخشاینده» ترجمه کرده بود، و حضرت رسول(ص) از این مسأله باخبر بودند و انکارى نفرموده بودند. در قرون بعد نیز ایرانیان نخستین قومى از مسلمانان بودند که قرآن را به‏زبان مادرى و رسمى خود ترجمه کردند. تا قبل از کشف و تصحیح قرآن قدس به‏همت آقاى دکتر على رواقى، ترجمه تفسیر طبرى که ترجمه آیات قرآنى را نیز همراه دارد و در سال 345ق. صورت گرفته بود، کهن‏ترین ترجمه فارسى قرآن شمرده مى‏شد. ولى ترجمه قرآن قدس از آن هم کهن‏تر و متعلق به سال‏هاى بین 250 تا 350 هجرى قمرى است.

ترجمه ترکى قرآن، نسخه‏اى از ترجمه ترکى قرآن با تاریخ 734ق. در موزه‏هاى هنرى ترکى - اسلامى استانبول نگهدارى مى‏شود، که قدیم‏ترین ترجمه موجود ترکى قرآن است.

ترجمه اردو، نخستین ترجمه قرآن کریم به زبان اردو، ترجمه مولاناشاه رفیع‏الدین دهلوى است (1190 ق.)؛ اما از آن پس اردوزبانان در ترجمه و تفسیر قرآن کریم در فاصله چهار قرن، سنگ تمام گذاشته‏اند و کتابشناسى ترجمه‏ها و تفسیرهاى قرآن کریم به زبان اردو که منتشر شده است، بیش از یک‏هزار اثر را دربر دارد.

ترجمه لاتین، نخستین ترجمه لاتینى قرآن را رابرت کتونى (روبرتوس کتننسس) در سال 1143م. انجام داد که قرن‏ها بعد با اجازه مارتین لوتر اجازه چاپ پیداکرد.

ترجمه انگلیسى قرآن، قرآن کریم به انگلیسى بیش از هر زبان اروپایى دیگر ترجمه شده است و امروزه بیش از چهل ترجمه کامل و یک‏صدوبیست ترجمه برگزیده از قرآن کریم به انگلیسى وجود دارد. نخستین ترجمه کامل انگلیسى به قلم الکساندر راس است که از روى ترجمه فرانسوى در سال 1648م. به عمل آمده است. از غیر مسلمانان ترجمه آرتور آربرى ترجمه‏اى ممتاز است. و از مسلمانان ترجمه‏هاى پیکتال و عبداللَّه یوسف‏على.

ترجمه فرانسوى قرآن. بهترین ترجمه‏هاى فرانسوى قرآن ترجمه کازیمیرسکى، و ترجمه بلاشر است.

ترجمه آلمانى قرآن. بهترین ترجمه‏هاى آلمانى قرآن ترجمه اولمان، ترجمه هنینگ، و اخیراً ترجمه همراه با توضیحات و واژه‏نما (کونکوردانس) اثر رودى پارِت است.

ترجمه روسى قرآن. بهترین ترجمه‏هاى روسى قرآن یکى ترجمه کراچفسکى است، و دیگرى که در سال جارى (1374ش.) انتشار یافته است ترجمه پرفسور عثمانوف.