امر بمعروف و نهى از منکر

معناى امر به معروف و نهى از منکر چیست ؟
در احکام دین ، به تمام واجبات و مستحبات ((معروف )) و به تمام محرّمات و مکروهات ((مُنکر)) گفته مى شود. بنابراین وا داشتن افراد جامعه به انجام کارهاى واجب و مستحب ((امر بمعروف )) و باز داشتن آنها از کارهاى حرام و مکروه ((نهى از منکر)) است .
هر انسانى نسبت به کارهاى ناپسندى که در جامعه انجام مى پذیرد و کارهاى نیک و پسندیده اى که ترک مى شود، مسؤ ولیت دارد، بنابراین اگر کار واجبى ترک شود و یا حرامى اتفاق بیفتد سکوت و بى تفاوتى در مقابل آن جایز نیست ، و تمام افراد جامعه باید براى برپایى ((واجب )) و جلوگیرى از ((حرام )) اقدام کنند، که این عمل ، ((امر به معروف )) و ((نهى از منکر)) است .

 شرایط امر به معروف و نهى از منکر:
1 - کسى که امر بمعروف و نهى از منکر مى کند، باید بداند آنچه را که دیگرى انجام مى دهد حرام است و آنچه را ترک کرده ، واجب است ، پس ‍ هر کس که نمى داند که این عمل واجب است یا حرام ؟ جلوگیرى واجب نیست .
2 - احتمال بدهد که امر بمعروف و نهى از منکر او تاءثیر دارد، بنابراین اگر مى داند تاءثیر ندارد یا شک دارد، امر و نهى از منکر واجب نیست .
3 - شخص گناهکار اصرار بر ادامه کار خود داشته باشد، پس اگر معلوم شود، گناهکار بناى ترک عمل را دارد و دوباره تکرار نمى کند یا مؤ فّق به تکرار نمى شود، امر و نهى واجب نیست .
4 - امر بمعروف و نهى از منکر سبب ضرر جانى یا آبرویى یا ضرر مالى قابل توجّه ، به خودش یا نزدیکان و یاران و همراهان و یا سایر مؤ منان نباشد.
براى امر بمعروف و نهى از منکر، مراتبى است که اگر با عمل به مرتبه پایین تر مقصود حاصل مى شود، عمل به مرتبه بعدى جایز نیست .
مراتب امر بمعروف و نهى از منکر:
اوّل : با معصیت کار طورى عمل شود که بفهمد به سبب انجام آن گناه ، با او اینگونه عمل مى شود، مثل اینکه از او رو برگرداند یا با چهره عبوس با او برخورد کند و یا با او رفت و آمد نکند.
دوّم : امر و نهى با زبان ، یعنى به کسى که واجبى را ترک کرده است دستور دهد که واجب را بجا آورد و به گناهکار دستور دهد که گناه را ترک کند.
سوّم : استفاده از زور، براى جلوگیرى از منکر و برپایى واجب ، یعنى زدن گناهکار.
آداب امر بمعروف و نهى از منکر:
مانند طبیبى دلسوز و پدرى مهربان باشد.
قصد خود را خالص کندو تنها براى رضاى خداوند اقدام کند، و عمل خود را از هر گونه برترى جویى پاک کند.
خود را پاک و منزّه نداند، چه بسا همان شخصى که اکنون خطایى از او سر زده است ، داراى صفات پسندیده اى باشد که مورد محبت الهى است ، هر چند این عمل او هم اکنون ناپسند و مورد غضب الهى باشد.