مشق عاشقی
اى که عاشق نئى ، حرامت باد * زندگانى که مى دهى بر بادمشق عاشقی
اى که عاشق نئى ، حرامت باد * زندگانى که مى دهى بر بادحدود اخلاق نیکو
حدود اخلاق نیکو
آنـچه از جمع بندى آیات و روایات و سیره معصومین (ع ) به دست مى آید، این است که حـُسـن خـلق از نـظـر آیـیـن مقدّس اسلام ارزش ذاتى دارد، چه در برخورد با مؤ من باشد و چه در بـرخـورد بـا کافر.
مـتـاءسـفـانـه بـعـضى به دلیل عدم شناخت و آگاهى لازم ، حسن خلق و رفتار نیکو را با تملّق و چـاپـلوسـى اشـتـبـاه مـى گیرند و بناحقّ به مدح و ستایش صاحبان زور و زر مى پردازند و در بـرابـر آنـان کـرنـش و کوچکى مى کنند و شخصیّت و ارزش والاى انسانى خود را لگدکوب مى سازند و با کمال وقاحت نام این رفتار ناشایست را حسن خلق و رفق و مدارا با مردم مى گذارند. نـشـانـه چـنـیـن کـسـانـى آن اسـت کـه وقتى به افراد عادى و تهیدست مى رسند، گشاده رویى و نـرمخویى را فراموش مى کنند و چهره اى عبوس و خشن به خود مى گیرند. این صفت ناپسند نه تـنـهـا یـک ارزش نـیـسـت ، بـلکـه گـنـاهـى بـزرگ اسـت کـه مـوجـب خـشـم خـداونـد مـى شـود.
یـکـى دیـگر از موضوعات مرتبط با حُسن خلق ، بحث مزاح است . باید دانست که مزاح و شوخى در حـدّى کـه مـوجـب زدودن غـم و انـدوه و شـاد کـردن مؤ من باشد و به گناه و افراط و جسارت و سـخـنان زشت و دور از ادب کشیده نشود، عملى پسندیده است .
از نـظـر اسـلام ، حـسـن خـلق هـرگـز بـه ایـن مـعنا نیست که اگر با منکرى روبه رو شدیم ، در بـرابـر آن سـکـوت کـرده ، لبـخـنـد بـزنـیـم ، یـا در بـرابـر اعـمـال زشـت دیـگـران واکنش منفى نشان ندهیم ، زیرا برخورد منفى و تواءم با تندى و خشونت ، زمـانـى مـذمـوم و ناپسند است که پاى بى اعتنایى به دین و ارزشهاى والاى آن در میان نباشد و گـرنـه رنـجـیـدن نـزدیـکـتـریـن افـراد بـه انـسـان نـیـز اگـر بـه دلیـل حـفـظ ارزشها و پایبندى به آن باشد، نه تنها زشت نیست ، بلکه در ردیف مهمترین وظایف شرعى و از مراتب نهى از منکر است .
