بدگمانى

یکی از آفات سعادت خانواده ، بدگمانى زن و شوهر به یکدیگر است که آثار منفى بسیارى را بـه هـمـراه دارد. شـخـص بـدگمان داراى روحیه منفى بافى و بیمارگونه است . او از سلامت روحى و تعادل روانى برخوردار نبوده ،به رفتار وگفتار دیگران با دیده تردید مى نگرد.
انـسـانـى کـه بـر اثـر روحیه بدبینى ، به همسر خود اعتماد و اطمینان ندارد، از آرامش و صفاى زنـدگـى خـانـوادگى محروم خواهد بود. چنین افرادى در روابط اجتماعى نیز موفق نخواهند شد؛ چـرا که در نتیجه بدگمانى به دیگران ، دوستان خود را از دست داده ، تنها خواهند ماند. امیر مؤ منان (ع ) فرمود:
(شَرُّ النّاسِ مَنْ لَمْ یَثِقْ بِاءَحَدٍ لِسُوءِ ظَنِّهِ وَ لَمْ یَثِقْ بِهِ اَحَدٌ لِسُوءِ فِعْلِهِ)  *
بدترین مردم کسى است که به علت بدگمانى به هیچ کس اعتماد ندارد و به جهت رفتار بدش ، کسى به او اطمینان نمى کند.
براى از بین بردن صفت ناپسند بدگمانى ، باید از عواملى که مایه بروز یا ایجاد بدبینى است ، پرهیز کرد. رفتار مشکوک ، قرار گرفتن در موضع تهمت و نیز همنشینى با بدگویان و افراد شرور، از جمله اسباب بدبینى است   **  که باید در محیط زندگى بویژه در کانون گرم خانواده از آنها دورى جست .
آثار بدگمانى
هـمـسـر بـدبـیـن بـه علت روحیه منفى بافى اش ، سلامت زندگى خانوادگى را در معرض خطر قـرار مى دهد و آن را با عواقب زیانبارى رو به رو مى سازد که در نهایت ممکن است به نابودى کانون گرم خانواده منجر شود. در این بخش دو اثر منفى بدگمانى را ذکر مى کنیم :
الف ـ برانگیختن بدیها
یـکـى از نـتـایـج زیـانـبـار بـدگـمـانـى ، کـاهـش انـگـیـزه نـیـکـوکـارى و ارتـکـاب اعـمـال ناپسند است . اگر مردى در مسائل خانوادگى نسبت به همسرش بدگمان باشد، اتهامات واهـى و بـى اسـاسـى را بـه وى نـسـبـت مـى دهـد کـه سـبـب نـاچـیـز جـلوه دادن زشـتـى اعـمـال بـد گـردیـده ، انـجـام اعمال ناشایست را براى او آسان مى کند و در نتیجه ، رفتار او را بـتـدریـج بـه سـمـتـى انـحـرافـى و نـامـطـلوب سـوق داده ، مـوجـب ظـهـور اعمال ناپسند از او خواهد شد. امیر مؤ منان على (ع ) در این مورد فرمود:
(سُوءُ الظَّنِّ یُفْسِدُ الاُْمُورَ وَ یَبْعَثُ عَلَى الشُّرُورِ)  ***
بدگمانى کارها را فاسد مى کند و بدیها را برمى انگیزد.
ب ـ اختلافات خانوادگى
از دیـگـر آثـار مـنـفـى بدگمانى به همسر، ایجاد زمینه وسیع درگیرى و اختلافات خانوادگى اسـت . از نـظـر فـرد بـدبـیـن ، اغـلب رفـتـارهـاى هـمـسـر، مـشـکـوک و نـادرسـت اسـت و هـمـیـن خـیـال واهـى ، مـوجب اعتراضات بى اساس ، پرخاشهاى بیجا، دخالتهاى ناروا، اتهامات پوچ و واکـنـشـهـاى نـاپـسـنـد او در مـقـابـل رفـتـار هـمـسـر مـى شـود. تـحمّل چنین وضعى در دراز مدت براى انسان مشکل و طاقت فرساست . همسر چنین فردى هر اندازه کـه صـبـور و خـویـشتندار باشد، پس از گذشت مدت زمانى ، کاسه صبرش لبریز شده ، به مقابله با او خواهد پرداخت .
در نـتـیـجـه ، بـر اثـر غـلبـه روحـیـه بـدگـمـانـى ، هـمـواره بـه خـاطـر مسائل جزئى و غیر قابل اعتنا، درگیریهاى مستمر خانوادگى ایجاد مى شود، صلح و آرامش از این خـانـه رخـت بـرمـى بـنـدد و دوسـتـى و مـحـبـت زن و شـوهـر، بـه جـدایـى روحـى از یـکـدیـگـر تبدیل خواهدشد. حضرت على (ع ) فرمود: (مَنْ غَلَبَ عَلَیْهِ سُوءُ الظَّنِّ لَمْ یَتْرُکْ بَیْنَهُ وَ بَیْنَ خَلیلٍ صُلْحاً)  ****
بدگمانى بر هر کس چیره شود، بین او و هیچ دوستى صلح و آرامش باقى نخواهد گذاشت .

 * شرح غررالحکم ، ج 4 ، ص 178 .
 ** ر . ک : بحارالانوار ، ج 74 ، ص 187 و 197 .
 *** شرح غررالحکم ، ج 4 ، ص 132 .

 ****شرح غررالحکم ، ج 3 ، ص 261 .